EU Plastic Strategie: wat is de impact op je bedrijf?

“Hoe passen plastic verpakkingen in onze toekomst?” Een eenvoudige vraag waarvan het antwoord vele gezichten heeft. Begin 2019 stelde de Europese Commissie daarom de Plastic Strategie voor. Uitgangspunt is ervoor te zorgen dat 55% van alle plastic verpakkingen tegen 2030 kunnen worden gerecycleerd¹. Hieraan gekoppeld moet het gebruik van wegwerpplastics en microplastics worden verminderd. Hoe ziet de Plastic Strategie er in detail uit en heeft dit invloed op jouw bedrijf?

1. De circulaire economie: terug naar het begin

De Plastic Strategie van de EU past in een veel ruimer beleid, dat van de circulaire economie. De volgende regel staat daarbij centraal: “de afvalstoffen van vandaag worden de hulpbronnen van morgen”. Een circulaire economie start bij het prille begin van de levenscyclus van een product. Een beter ontwerp maakt producten duurzamer en makkelijker te recycleren.

Een aantal grondstoffen wordt vandaag al heel goed gerecycleerd, denk maar aan papier, glas of metaal. Plastic valt echter vaak uit de boot. Nochtans is het een van de meest gebruikte materialen in onze economie. Jaarlijks wordt in de EU ongeveer 26 miljoen ton kunststofafval geproduceerd waarvan minder dan 30% wordt ingezameld voor recycling. Op dit ogenblik recycleren we in ons land 42% van de plasticverpakkingen (2019).

Met het actieplan ‘Closing the loop’ wil de EU de weg vrijmaken naar verandering. De Europese Commissie zet hiermee de overgang op gang van een lineaire naar een circulaire economie. De belangrijkste actiepunten op vlak van plastic zijn:

► De invoering van de Plastic Strategie: tegen 2030 moeten alle plastic verpakkingen herbruikbaar zijn.

► Het gebruik van wegwerpplastics aanpakken om vervuiling tegen te gaan.

2. De Plastic Strategie: de toekomst van onze verpakkingen

Om het idee van een circulaire economie vorm te geven, ontwierp de Europese Commissie de Plastic Strategie². Volgens deze aanpak moet de meerderheid van kunststof verpakkingen tegen 2030 herbruikbaar of recycleerbaar zijn. Hoe wil Europa dit realiseren?

► In de eerste plaats wil men het aandeel gerecycleerde onderdelen in nieuwe producten verhogen, naar 10 miljoen ton in 2025. Om dit uit te voeren zal tijdens het ontwerp van nieuwe verpakkingen meer aandacht worden besteed aan de afdankfase. Hoe maak je een verpakking dus beter herbruikbaar aan het einde van de rit? Binnen dit verhaal worden oxo-degradeerbare kunststoffen en EPS (piepschuim) in 2020 toegevoegd aan de lijst van verboden kunststoffen.

► In de tweede plaats moet men meer inzetten op de ontwikkeling van duurzame alternatieven voor plastic producten en verpakkingen. Voor veel plastic toepassingen bestaan er nu al goede alternatieven, denk maar aan varianten in papier, karton, bamboe of zelfs maïszetmeel.

► Tot slot moeten de afvalstromen onder handen worden genomen. Door onze verpakkingen en producten aan te passen, moet het eenvoudiger worden om plastic afval te scheiden en te sorteren. Dat maakt het nadien makkelijker om deze materialen te herwerken. Dit kan bijvoorbeeld door verpakkingen te ontwerpen uit maar één materiaal: een mono-materiaal. Voorbeelden hiervan zijn verpakkingen volledig uit papier, of volledig uit plastic.

3. Single use plastic: weg met wegwerp?

Door enkele Europese maatregelen is het gebruik van plastic zakjes al drastisch verminderd. Het gaat dan hoofdzakelijk om de lichte zakjes die je in de supermarkt kreeg. Als onderdeel van de Plastic Strategie heeft de Europese Commissie een richtlijn gelanceerd met strengere regels voor wegwerpplastic, ook wel single use plastic of SUP genoemd. Bedoeling hiervan is het gebruik terugdringen van producten die we maar één keer gebruiken en dan weggooien. Voorbeelden zijn drankflesjes, zakken, rietjes, ballonnen, wegwerpbekers en -bestek, enz.

Hoe zal deze nieuwe maatregel er in de praktijk uitzien?

► Een eerste stap is het gebruik van wegwerpplastic verminderen (met 25% per lidstaat). Dat kan door alternatieven voor te stellen aan consumenten of door SUP-producten niet langer gratis aan te bieden.

► De lidstaten moeten maatregelen nemen zodat tegen 2030 niet minder dan 90% van de single use plastics gescheiden wordt ingezameld. Dat kan bijvoorbeeld met een statiegeldregeling of een uitbreiding van de verantwoordelijkheid van producenten.

► De SUP-producten moeten een opvallende en onuitwisbare markering krijgen om consumenten bewust te maken.

4. Wat kan ik doen als bedrijf?

Als bedrijf is het belangrijk dat je anticipeert op de nieuwe wet- en regelgeving rond de circulaire economie. We sommen hieronder enkele punten op waar je vandaag al rekening mee kan houden.

► Gebruik mono-materialen voor je verpakkingen

Dit houdt in dat je het aantal verpakkingsmaterialen probeert te beperken tot één. Dat maakt zowel het sorteren als het recyclen veel makkelijker. Zo kan je bijvoorbeeld papier als mono-materiaal gebruiken: een kartonnen doos, gecombineerd met papieren opvulmateriaal en een papieren tape als sluiting. Voor kleding of modeaccessoires kan je dan weer plastic als mono-materiaal gebruiken, in de vorm van een herbruikbare verzendzak bijvoorbeeld.

► Stimuleer recycling en upcycling

Zowel voor de overheid als voor fabrikanten is er een rol weggelegd in de sensibilisering van consumenten. Een eenvoudige (en goedkope) manier om dit te doen, is je doos, tape of tas te laten bedrukken met een boodschap. Stimuleer je klant zo om de verpakking te recyclen of kom origineel uit de hoek met een ‘upcycling’ idee. Zo geef je je verpakking een nuttig en onverwacht tweede leven. Een paar ideeën voor je klanten: prik een paar gaatjes in de dop van een fles en je hebt een plantensproeier. Of maak van een kartonnen doos de nieuwe thuis voor een kat, konijn of cavia.

► Vervang wegwerpplastic door duurzame alternatieven

Bied je klanten duurzame alternatieven aan voor SUP-producten. Vervang lichte plastic zakjes (van minder dan 50 micron) door stevigere modellen van bijvoorbeeld polyester of polypropyleen. In tegenstelling tot een lichte plastic zak kan een polypropyleentas tot wel 400 keer worden hergebruikt. Of promoot het gebruik van stevige herbruikbare flessen in plaats van de wegwerpvariant.

► Kies voor slimme verpakkingen met minder opvulmateriaal

Hoe nauwer een verpakking aansluit rond een product, hoe minder opvulmateriaal er nog nodig is. Minder opvulmateriaal staat gelijk aan minder afval en minder verpakkingskosten. Een doos met variabele hoogte is hiervoor de ideale oplossing. In dit artikel ontdek je nog veel meer voordelen van dozen met variabele hoogte. Moet je toch nog opvulmateriaal gebruiken, overweeg dan eens opvulchips op basis van maïszetmeel.

► Hergebruik je intern afval 

Een goede afvalverwerking begint bij jezelf. Laten we eens kijken naar plastic opvulmateriaal… Een degelijk alternatief hiervoor is een papieren opvulling. De prijzen van papier en karton zullen in de toekomst echter blijven stijgen. De toenemende grondstofprijzen zijn hier de grootste oorzaak voor. Het is dus belangrijk om op een zuinige manier om te springen met het papier en karton waarover we nu beschikken. Van je overtollig karton maak je met een kartonperforator zonder enige moeite gratis verpakkingsmateriaal. Zo zorg je ervoor dat je gebruikt karton een nuttig tweede leven krijgt.

Bronnen:
¹ www.thuiswinkel.org/nieuws/3998/nieuwe-wet-en-regelgeving-bij-het-verpakken-van-producten/
² www.kidv.nl/7683/european-strategy-for-plastics-in-a-circular-economy.html?ch=DEF

Over de auteur

Arne Leën: Als content marketeer en copywriter voor RAJA schrijft Arne met passie over verpakkingen, logistiek en meer. Zo inspireert hij lezers tot weloverwogen keuzes op maat van hun bedrijf.

Lees meer