5 redenen waarom plastic verpakkingen nog altijd nuttig zijn

Hoe kunnen we met z’n allen duurzaam omgaan met plastic verpakkingen? We zien de afgelopen jaren een duidelijke verschuiving in de manier waarop bedrijven dit materiaal toepassen. Toegegeven: we kijken er als bedrijf én als consument veel kritischer naar dan pakweg 10 jaar geleden. Plastic biedt als verpakkingsmateriaal echter nog altijd heel wat voordelen: het is sterk, flexibel of hard en kan probleemloos worden aangepast aan alle soorten producten – en dat tegen een zeer lage kostprijs.

Kan plastic écht duurzaam zijn voor onze planeet? En welke kunststoffen krijgen daarbij dan de voorkeur? Lees hieronder verder en kom er alles over te weten.

1. Plastic verpakkingen zijn essentieel voor sommige producten

Zijn plastic verpakkingen écht nuttig? Voor sommige bedrijven en sectoren is het antwoord daarop volmondig: ja! Het is in heel wat gevallen nu eenmaal het enige materiaal dat je product perfect kan beschermen tijdens de opslag of het transport. Kunststof heeft barrière-eigenschappen die in bepaalde sectoren nog steeds nodig zijn bij gebrek aan een goed alternatief. Denk maar aan hun weerstand tegen vocht, olie of lucht. Enkele concrete voorbeelden zijn:

• De voedingssector = plastic verpakkingen worden gebruikt om voedingsmiddelen te conserveren. Zo gaat ons eten langer mee en verkleinen we de voedselafvalberg.
• De farmaceutische industrie = plastic is nodig om chemische of cosmetische producten of monsters te isoleren voor biologische analyse.
• De transportsector = voor producten die gevoelig zijn voor corrosie of vocht is plastic het meest isolerende materiaal.
• Bij het transport van gevaarlijke producten is een plastic LDPE-zak nodig om de goederen te isoleren van de buitenverpakking (zoals hout of karton).

2. Kunststoffen moeten niet altijd gemaakt zijn van aardolie

Denken we aan plastic, dan denken we vaak automatisch aan de grondstof ‘aardolie’. Maar wist je dat sommige kunststoffen ook van andere materialen kunnen worden gemaakt? Planten bijvoorbeeld? Innovaties in de verpakkingssector hebben er de afgelopen jaren voor gezorgd dat je kan kiezen uit een hele reeks van die ecologisch verantwoorde kunststoffen, ook wel ‘bioplastics’ genoemd.

Verschillende natuurlijke stoffen kunnen aan de basis liggen van een bioplastic. Het kan dan onder andere gaan om zetmeel (van maïs, aardappelen, rijst of maniok), suikerriet, katoencellulose, polymelkzuur (PLA), enz. Een bekend voorbeeld zijn de opvulchips Flo-pak Natural, volledig gemaakt van plantaardig zetmeel. Na contact met water breken ze af en blijft er geen restafval meer over. Het grote voordeel van bioplastics is dat de planten waarvan ze zijn gemaakt tijdens hun groeiproces CO2 filteren uit de lucht. Via zo’n bioplastic kan CO2 dus efficiënt worden geneutraliseerd.

Wil je bioplastics gaan recycleren, dan moet je wel even opletten… In een aantal gevallen mag je deze plastics niet weggooien bij het gft-afval of in een pmd-zak. Doe je dat wel, dan kunnen ze het recyclageproces verstoren. Best sorteer je deze materialen daarom bij het restafval. Het is daarbij goed om te weten dat het verbranden van bioplastics bij het restafval minder impactvol is dan van petrochemische plastics.

3. Kunststof verpakkingen zijn ook recycleerbaar

Heel wat soorten plastic zijn prima te recycleren (via de juiste recyclagekanalen weliswaar). Vervolgens kunnen ze weer worden herwerkt tot nieuwe materialen. Op die manier wordt de grondstoffencirkel gesloten en is er veel minder nood aan nieuwe aardolie.

We zien daarbij dat ook de EU veel waarde hecht aan het recycleren van plastic. Dat komt onder andere aan bod in de nieuwe PPWR-wetgeving (Packaging and Packaging Waste Regulation). Volgens die nieuwe regels (die trouwens nog volop in de maak zijn) zouden vanaf 1 januari 2030 plastic verpakkingen een minimum aantal gerecycleerd materiaal moeten bevatten. Anders mag het niet op de markt worden gebracht. Daarnaast streeft Europa ernaar om plastic intensiever in te zamelen. Het doel is om tegen 2025 tot 50% van alle plastics te recycleren. Tegen 2030 wil men komen tot een percentage van 55%.

Plastic verpakkingen goed sorteren is in dit hele verhaal een cruciale stap. Hierin ligt een grote verantwoordelijkheid bij zowel bedrijven als consumenten. Welke plastics kan men vervolgens dan het makkelijkst (en moeilijkst) recycleren? We maakten daarvoor het volgende overzicht:

Polyethyleentereftalaat	. Recycleerbaar	. Gebruikt voor voedselverpakkingen, frisdrankflessen, vulling voor knuffels en kussens, bankkaarten, enz.
Hogedichtheid Polyethyleen	. Recycleerbaar	. Gebruikt voor bidons, melkflessen, shampooflessen, frisdrankdoppen, enz.
Polyvinylchloride	. Moeilijk recycleerbaar	. Gebruikt voor tape, kunststof raamkozijnen, handgrepen van keukengerei, tuinmeubilair, enz.
Lagedichtheid Polyethyleen	. Recycleerbaar	. Gebruikt voor afvalzakken, huishoudfolie, plastic zakjes, enz.
Polypropyleen	. Recycleerbaar*	. Gebruikt voor tape, synthetische matten, kinderservies, magnetronschalen, enz.
Polystyreen	. Moeilijk recycleerbaar	. Gebruikt voor piepschuim (in verpakkingen of als vleesschaaltje)

* De realiteit toont ons dat er weinig PP-materiaal beschikbaar is om over te gaan tot recyclage. Het weinige PP-materiaal dat wordt ingezameld, komt daardoor vaak in de verbrandingscyclus terecht.

Goed om te weten: om het proces van recyclage te vereenvoudigen kan je best kiezen voor monomaterialen. Zo’n monoverpakking bestaat uit 1 grondstof. Dat kan plastic zijn, maar ook karton, aluminium, hout, enz. Door voor 1 grondstof te kiezen kan de verpakking nadien veel eenvoudiger worden gesorteerd en gerecycleerd. Handig!

4. Karton is niet altijd het perfecte alternatief

Als we plastic verpakkingen zouden vervangen, wat is dan het alternatief? In de meeste gevallen wordt er dan gekozen voor karton. Maar hoe zit het eigenlijk met de ecologische impact van deze twee materialen?¹

Zoals je in de vergelijking hierboven kan zien, scoort karton beter op vlak van de CO2-voetafdruk. Plastic is dan weer een betere keuze vanuit het standpunt van waterverbruik. Kijken we dus kritisch naar het productieproces van deze twee materialen, dan hebben ze beide hun voor- en nadelen.

Daarnaast kan je je afvragen of een kartonnen doos wel altijd zo’n goede verzendoptie is? Voor weinig kwetsbare producten zoals textiel of kleding is het vaak beter om een verzendzak te gebruiken. Met zo’n plastic verzendzak kan je héél compact verpakken; zonder extra lucht binnenin. Bovendien zijn je spullen dankzij de dunne plastic laag optimaal beschermd tegen water en vocht.

5. Plastic verpakkingen blinken uit in re-use

Kunststof producten en verpakkingen voor eenmalig gebruik worden stelselmatig geband uit Europa. De EU legt jaar na jaar nieuwe regels op voor deze “single use plastics”. Denk maar aan het verbod op dunne plastic boodschappenzakjes, plastic rietjes, enz. De toekomst van plastic ligt echter in het feit dat het perfect herbruikbaar is. Hierin blinkt het zonder meer uit. Verpakkingen hergebruiken heeft bovendien de grote voorkeur in het beleid van de EU.²

Fabrice Peltier, ontwerper en ecodesign consultant, vertelde hierover het volgende in een recent interview met RAJA: “Plastic op zich vormt niet zozeer het probleem, maar wel het gebrek aan een goede sortering en recyclage. Daarom moeten verpakkingen eenvoudiger worden gemaakt, bijvoorbeeld door te kiezen voor een mono-materiaal. De verpakking van de toekomst moet meer dan ooit een juiste verpakking zijn, goed afgestemd op je goederen: kies voor het juiste materiaal, de juiste afmetingen, het juiste gewicht, enz. Tegenwoordig leven we in een tijdperk van overdaad: te veel opties, te veel verpakkingen, te veel consumptie. Daarom moeten we verpakkingen vaker leren hergebruiken of eenvoudiger recycleren. Zo kunnen we het algemene grondstoffenverbruik in Europa verminderen.”

Zoals Fabrice Peltier onder andere aangeeft, ligt de kracht van plastic net in zijn hergebruik. Wanneer je een plastic verpakking zou hergebruiken in een ‘closed loop’, dan zal dat al snel een grote positieve impact hebben. Veel logistieke bedrijven kiezen in die context bijvoorbeeld bewust voor sterke kunststof oplossingen om hun magazijn mee uit te rusten. Hieronder vind je een paar van die populaire producten.

Magazijnbakken	Euronorm bakken	Kunststof palletten
Deze bakken zijn bestand tegen olie, vet en grote temperatuurschommelingen waardoor ze een goed alternatief zijn voor kartonnen bakken.	Stapelbakken kan je bijvoorbeeld makkelijk op pallets plaatsen. Ze zijn sterk, praktisch en recyclebaar.	Kunststof palletten zijn een prima oplossing om producten op te slaan en te vervoeren. Ze zijn even robuust als duurzaam.

Samengevat

Het besef leeft dat we verpakkingen moeten optimaliseren. Niet te veel, en niet te weinig. Ook de materialen die worden gebruikt, worden daarbij kritisch onder de loep genomen. Hoe kan je je producten het best beschermen en welke klantervaring wil je meegeven? Sommige bedrijven kunnen nu eenmaal niet zonder plastic voor het verpakken van hun producten. We hebben gezien dat het daarbij eveneens mogelijk is om te kiezen voor biobased oplossingen, of vormen van gerecycleerd kunststof. Ze vormen prima alternatieven om je goederen efficiënt én aantrekkelijk te beschermen.

Het is aan jou om de juiste vragen te stellen en je logistiek zo milieuvriendelijk mogelijk te maken. RAJA denkt daarbij graag met je mee.

Bronnen:
¹ www.paprec.com
² www.consilium.europa.eu

Over de auteur

Christophe Jansen: Christophe werkt als auteur voor RAJA. Als Content en Communicatie Specialist geeft hij vorm aan het verhaal achter RAJA's producten.

Lees meer